Sıkça Sorulan Sorular

Yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklar da dâhil olmak üzere tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş ve işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıkları arabuluculuğa elverişlidir. Arabuluculuğun uygulanabildiği tüm alanları tek tek saymak mümkün olmamakla birlikte aşağıdaki konularda sıklıkla uygulanmaktadır.

İşçi ve işveren uyuşmazlıklarında,

Ticari uyuşmazlıklarda,

Tazminat ve alacak davalarına konu olan uyuşmazlıklarda,

Tüketici uyuşmazlıklarında,

Fikri ve Sınai mülkiyet haklarına ilişkin uyuşmazlıklarda,

Kira ve tahliyeye ilişkin uyuşmazlıklarda,

Boşanmadan sonraki mal rejimlerine ilişkin uyuşmazlıklarda,

Sigorta uyuşmazlıklarında,

Sağlık Hukukuna konu uyuşmazlıklarda,  vb.

Tarafların arabulucuyu seçme özgürlükleri vardır. Taraflardan biri arabulucuya başvurabilir, diğer taraf da uyuşmazlığı arabuluculuk süreci ile çözmeyi kabul ederse, arabuluculuk süreci başlar ve taraflar uyuşmazlıklarını arabuluculukta çözme imkanına kavuşurlar. Tarafların bir araya gelerek arabulucuyu seçip birlikte o arabulucuya başvurma imkanları da vardır.

Uyuşmazlığın dava şartı arabuluculuk kapsamında olması halinde ise dava açmadan önce arabuluculuk yoluna başvuru yasal bir zorunluluk olduğundan dava açma hazırlığında olan tarafın adliyelerdeki arabuluculuk bürosuna başvurması gerekmektedir. Başvuru esnasında arabulucunun özel uzmanlık alanına göre atanması da talep edilebilir. Arabulucu ataması Arabuluculuk Bürosu tarafından gerçekleştirilir. Ancak taraflar, yetkinliğine güvendikleri bir arabulucu üzerinde anlaşmaları hâlinde bu arabulucu görevlendirilir.

Arabulucunun yetkinliği, tecrübesi, uzmanlığı, sorun çözme yetenekleri gibi özellikleri arabuluculuk faaliyetinin etkin ve sağlıklı bir şekilde yürümesinde önemlidir. Bu nedenle taraflar, arabulucu seçiminde itinayla davranmalıdır.

Arabuluculuk, tarafları hızlı bir şekilde sonuca götüren bir süreçtir. Çoğunlukla birkaç gün veya birkaç haftada tamamlanır.
Dava şartı olan arabuluculukta sürecin tamamlanması için gereken süre kanun koyucu tarafından belirlenmiştir. Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre, zorunlu hâllerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilir. Bu süre, iş uyuşmazlıkları, tüketici uyuşmazlıkları, kira ilişkisinden kaynaklı uyuşmazlıklar, kat mülkiyetinden kaynaklı uyuşmazlıklar, taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar, komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklarda söz konusudur.

Ticari uyuşmazlıklar bakımından ise daha uzun bir süre öngörülmüştür. Bu uyuşmazlıklarda arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren altı hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hâllerde arabulucu tarafından en fazla iki hafta uzatılabilir (TTK m. 5/A-II). Sürenin sonucunda arabulucu anlaşamama yönünde resen son tutanağı düzenler.

Arabuluculuk müzakerelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilirler. Taraf vekilinin arabuluculuk yoluna başvurabilmesi için, bu konuda kendisine özel yetki verilmiş olması gerekir (HMK m. 74).

İş uyuşmazlıkları söz konusu olduğunda, işverenin yazılı belgeyle yetkilendirdiği çalışanı da görüşmelerde işvereni temsil edebilir ve son tutanağı imzalayabilir (İş Mahkemeleri K. m. 3/18, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği m. 25/I).

Özel hukuk ilişkilerinden doğan uyuşmazlıklarda taraflardan birinin idare olması durumunda, idarenin temsili özel olarak düzenlenmiştir. Arabuluculuk müzakerelerinde idareyi, üst yönetici tarafından belirlenen iki üye ile hukuk birimi amiri veya onun belirleyeceği bir avukat ya da hukuk müşavirinden oluşan komisyon temsil eder (HUAK m. 15/8).

Uyuşmazlığın çözümüne katkı sağlayabilecek uzman kişiler de tarafların açık rızası ile müzakerelere katılabilir (HUAK m. 15/6- Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği m. 17/8). Gizlilik esası gereğince görüşmelere katılacak kişiler konusunda tarafların anlaşması gerekecektir.

Zamandan Tasarruf

Mahkeme yargılamasında davalar yıllarca sürmesine karşın arabuluculukta çözüme çok hızlı kavuşulur.

Ekonomik

Mahkeme masrafları ile karşılaştırıldığında arabuluculuk çok daha ekonomiktir. Yargılama harcı, bilirkişi ücreti, posta gideri, keşif vb. masraflar arabuluculuk sürecinde söz konusu değildir.

Kazan-Kazan

Mahkeme yargılamasında bir taraf kazanır bir taraf kaybeder, arabuluculuk ise kazan-kazan esasına dayanır.

Menfaat Odaklı

Arabuluculuk, tarafların ihtiyaçlarına ve ortak çıkarları esasına dayanır, mahkeme yargılaması ise hukuken haklılık esasına dayanır. Öyle ki, bir mahkeme kararında yer alamayacak çözümler arabuluculukta mümkün olabilir.

Kontrol Taraflardadır

Mahkeme yargılamasında kararı hakim verir, arabuluculukta ise taraflar kendi çözümlerini kendileri bulurlar.

Esneklik

Mahkeme yargılamasında taraflar kurallarla bağlıdır, arabuluculuk süreci ise esnektir, süreç ve sonuç tarafların kontrolündedir.

Gizlilik

Arabuluculuk sürecinde uyuşmazlıklar rahat bir ortamda serbestçe ve açıkça konuşulur. Süreçte konuşulan her şey gizli tutulur. Mahkeme süreci ise tamamen kamuya açıktır.

Sürdürülebilir İlişkiler

Mahkeme yargılaması geçmiş odaklıdır, arabuluculuk ise geleceği şekillendirir. Arabuluculukta taraflar kendi çözümlerini bulduklarından anlaşmazlıklar ortadan kalkarken ilişkiler de sürdürülebilir. Oysa ki dava sürecinden sonra ilişkiler genellikle geriye dönülmez şekilde sonlanır.

Dava açmak, yasal yollara başvurmak her vatandaşın en önemli Anayasal haklarından biridir. Arabuluculuk yoluna başvurmak dava hakkını ortadan kaldırmaz. Taraflar arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak ve bu süreçten vazgeçmek konusunda tamamen serbesttir.
Ancak arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması halinde, üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca dava açılamaz.

Avukat ile müvekkili arasında ücrete ilişkin ihtilaf yaşanmaması adına sürecin başında uyuşmazlığın arabuluculuk yöntemi ile çözümlenmesi durumunu da dikkate alarak ücret sözleşmesi düzenlenmesi tavsiye edilir.

Arabuluculuk, uzlaşma ve sulh anlaşmalarında ücret Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 16. maddesinde düzenlenmiştir.

Arabuluculuk sürecinin avukatla temsili halinde avukat ücret hesaplama için https://peraarabuluculuk.com/avukatlik-ucreti-hesaplama sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Arabuluculuk faaliyetinin ANLAŞMA ile sona ermesi halinde arabuluculuk ücreti;

Uyuşmazlık konusunun parayla ölçülebildiği hallerde “Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi”nin İkinci Kısmında belirtildiği üzere anlaşma bedelinin %6’sı ve miktara göre azalan oranlarda arabuluculuk ücreti ödenir. 2023 Asgari Ücret Tarifesine göre bu tutar, işçi işveren uyuşmazlıkları ve tüketici uyuşmazlıklarında 1.600 TL, ticari uyuşmazlıklarda 3.120 TL, diğer tür uyuşmazlıklarda 1.920 TL’den az olamaz.
Aksi kararlaştırılmadıkça arabuluculuk ücreti taraflarca eşit ödenir.

Ancak bunun bir istisnasını Tüketici Uyuşmazlıklarında görmekteyiz. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereğince, tüketici uyuşmazlıklarında anlaşma halinde tüketicinin ödemesi gereken ücret Adalet Bakanlığı bütçesinden tarafından karşılanır. Anlaşma tutarına bakılmaksızın tüketici tarafına düşen arabuluculuk ücreti  Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi’nin ilk iki saatlik ücreti kadardır ve 2023 yılı itibariyle 800 TL’dir. Anlaşma tutarının %3’ü oranında arabuluculuk ücreti (800 TL’nin altında kalmamak kaydıyla) ise hizmet sağlayıcı tarafından ödenir.

Konusu para olmayan veya para ile değerlendirilemeyen hukuki uyuşmazlıkların çözümünde ise arabulucunun ücreti Adalet Bakanlığı’nın belirlediği tarife üzerinden saat ücreti olarak ödenir. Arabuluculuk ücretini hesaplamak için https://peraarabuluculuk.com/arabuluculuk-ucreti-hesaplama/ sayfasını ziyaret edebilirsiniz. Arabuluculuk faaliyetinin ANLAŞMAMA ile sona ermesi halinde arabuluculuk ücreti;

Dava şartı kapsamındaki uyuşmazlıklarda anlaşma sağlanamaması halinde arabuluculuk ücretinin ilk iki saatlik kısmı Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır.

İki saatten fazla süren müzakerelerde iki saati aşan kısım saat ücreti üzerinden taraflarca eşit olarak karşılanır.

Anlaşma olmaması halinde savcılıklara kesilen makbuzlar (Adalet Bakanlığı bütçesinden yapılan ödemeler) için https://peraarabuluculuk.com/savciliklara-kesilecek-makbuz-ornekleri/  sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Arabuluculuk başvurusu adliyelerde bulunan arabuluculuk bürolarına yapılabileceği gibi Uyap portal üzerinden de yapılabilir.

Birden fazla başvurucunun olması halinde talep doğrultusunda seri başvuru yapılabilir. Birden fazla başvuru yapılması halinde seri arabuluculuk başvurusundan söz edebiliriz.

Bu durumda seri başvuru dosyaları bir arabulucuya (Arabuluculuk Daire Başkanlığı’nın belirlediği sayı kotasına uymak üzere) sistem tarafından otomatik atanır. Arabulucu atanan dosyaların hepsini kabul eder veya hepsini reddeder. Böylelikle dosyalar farklı arabuluculara dağılmamış olur.

Seri arabuluculuk başvuru uygulamasının pratik yanı, taraflardan en az birinin aynı olduğu dosyaların aynı arabulucuya atamasının yapılarak sürecin daha efektif yürütülmesidir.

Seri uyuşmazlık ile seri arabuluculuk başvurusu birbirine karıştırılmakta ve uygulamada hatalara yol açmaktadır;

2023 Arabuluculuk Ücret tarifesinin 7.maddesinin 4.fıkrasına göre “Taraflardan birinin aynı olduğu ve bir ay içinde başvurulan en az on beş uyuşmazlık SERİ UYUŞMAZLIK olarak kabul edilir. Arabuluculuk sürecinin sonunda seri uyuşmazlıklarda anlaşma sağlanması halinde, arabuluculuğun konusu para olan veya para ile değerlendirilebilen hukuki uyuşmazlık olsa bile arabulucu, her bir uyuşmazlık bakımından, Ticari Uyuşmazlıklarda 2.000,00 TL, diğer uyuşmazlıklarda ise 1.400,00 TL ücret isteyebilir.

Seri uyuşmazlık, ücretin belirlenmesi açısından getirilen bir tanımlamadır.

Seri başvuru ise yapılan arabuluculuk başvurusunda dosyanın bir arabulucuya atanması için yapılan bir tanımlamadır.

Seri arabuluculuk başvurularında atanan dosyaların arabuluculuk süreci tek bir arabulucu tarafından yürütülmekle beraber her bir dosya münferit olarak değerlendirilir. Yani her bir dosya için ayrı toplantı, ayrı tutanaklar ve ayrı ücretlendirme söz konusu olacaktır.

Öncelikle seri uyuşmazlığın tarifine bakmak gerekir. 2023 Arabuluculuk Ücret tarifesinin 7.maddesinin 4.fıkrasına göre “Taraflardan birinin aynı olduğu ve bir ay içinde başvurulan en az on beş uyuşmazlık seri uyuşmazlık olarak kabul edilir.”

Seri uyuşmazlıklarda arabuluculuk ücretinin asgari olarak ne kadar istenebileceği 2023 Arabuluculuk Ücret tarifesinin 7.maddesinin 4.fıkrasında düzenlenmiştir.

Düzenlemeye göre “Arabuluculuk sürecinin sonunda seri uyuşmazlıklarda anlaşma sağlanması halinde, arabuluculuğun konusu para olan veya para ile değerlendirilebilen hukuki uyuşmazlık olsa bile arabulucu, her bir uyuşmazlık bakımından, Ticari Uyuşmazlıklarda 2.000,00 TL, diğer uyuşmazlıklarda ise 1.400,00 TL ücret isteyebilir.”

Taraflardan birinin aynı olduğu ve bir ay içinde en az on beş dosyada anlaşma sağlanması halinde (nisbi arabuluculuk ücreti hesaplama uygulamasının bir istisnası olarak) üzerinde anlaşılan miktara bakılmaksızın seri uyuşmazlık ücreti uygulaması getirilmiştir.

2024 Arabuluculuk Asgari Ücret tarifesinin 7.maddesinin 4.fıkrasına göre “Taraflardan birinin aynı olduğu ve bir ay içinde başvurulan en az on beş uyuşmazlık seri uyuşmazlık olarak kabul edilir.”

Seri uyuşmazlıklarda arabuluculuk ücretinin asgari olarak ne kadar istenebileceği 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe giren Arabuluculuk Asgari Ücret tarifesinin 7.maddesinin 4.fıkrasında düzenlenmiştir.

Düzenlemeye göre “Arabuluculuk sürecinin sonunda seri uyuşmazlıklarda anlaşma sağlanması halinde, arabuluculuğun konusu para olan veya para ile değerlendirilebilen hukuki uyuşmazlık olsa bile arabulucu, her bir uyuşmazlık bakımından, Ticari Uyuşmazlıklarda 2.500,00 TL, diğer uyuşmazlıklarda ise 2.000,00 TL ücret isteyebilir.”

Taraflardan birinin aynı olduğu ve bir ay içinde en az on beş dosyada anlaşma sağlanması halinde (nisbi arabuluculuk ücreti hesaplama uygulamasının bir istisnası olarak) üzerinde anlaşılan miktara bakılmaksızın seri uyuşmazlık ücreti uygulaması getirilmiştir.