Arabuluculuk Süreci

Uyuşmazlık çözümünde en önemli çözüm yollarından biri olan arabuluculuğun etkin bir şekilde kullanılabilmesi için gerek tarafların gerekse taraf vekillerinin arabuluculuk süreci hakkında bilgi donanımına sahip olması gerekir.

Öncelikle taraflar arasında ki uyuşmazlığın  arabuluculuğa uygun olup olmadığı araştırılmalıdır. Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş veya işlemlerden doğan (yabancılık unsuru taşıyanlar da dâhil olmak üzere) özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümünde arabuluculuk uygulanabilir. Aile içi şiddet iddiasını içeren uyuşmazlıklar arabuluculuğa elverişli değildir.

Dava açılmadan önce veya dava açıldıktan sonra arabuluculuk yoluna başvurularak uyuşmazlığın arabuluculuk yöntemi ile çözülmesi mümkündür.

Dava açılmadan önce, taraflardan biri arabulucuya başvurabilir. Diğer taraf uyuşmazlığı arabuluculuk süreci ile çözmeyi kabul ederse, arabuluculuk süreci başlar ve taraflar uyuşmazlıklarını arabuluculukta çözme imkanına kavuşurlar.

Uyuşmazlığın dava şartı arabuluculuk kapsamında olması halinde ise dava açmadan önce arabuluculuk yoluna başvuru yasal bir zorunluluk olduğundan dava açma hazırlığında olan tarafın adliyelerdeki arabuluculuk bürosuna başvurması gerekmektedir.  Arabulucu ataması Arabuluculuk Bürosu tarafından gerçekleştirilir. Ancak taraflar, yetkinliğine güvendikleri bir arabulucu üzerinde anlaşmaları hâlinde bu arabulucu görevlendirilir.

İşçi-işveren uyuşmazlıkları, ticari uyuşmazlıklar, tüketici uyuşmazlıkları, kira ilişkisinden kaynaklı uyuşmazlıklar, taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar,  Kat Mülkiyeti Kanunundan kaynaklanan uyuşmazlıklar ve komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklar dava şartı kapsamında uyuşmazlıklar olup, dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulması zorunludur.

Dava açıldıktan sonra; hakim tarafları arabuluculuğun faydaları konusunda bilgilendirip, uyuşmazlığı arabuluculukta çözmelerini tavsiye edebilir. Hakim yönlendirmesi üzerine veya hakimin yönlendirmesi olmadan taraflardan birinin arabuluculuk teklifine diğer taraf olumlu cevap verir ise, uyuşmazlık arabuluculuk yoluyla çözülebilir.

Arabuluculuk iradi bir süreçtir: Her ne kadar dava şartı kapsamında ki uyuşmazlıklarda (İşçi-işveren uyuşmazlıkları, ticari uyuşmazlıklar, tüketici uyuşmazlıkları, kira ilişkisinden kaynaklı uyuşmazlıklar, taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar,  Kat Mülkiyeti Kanunundan kaynaklanan uyuşmazlıklar ve komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklar) dava öncesinde arabuluculuk yoluna başvuru zorunlu ise de anlaşma sağlanamaması halinde taraflar dava yoluna gidebilirler. Arabuluculuk sürecinde taraflar, arabulucu seçme, süreci sonlandırma, kendi çözümlerini üretme konusunda serbesttirler.

Arabuluculuk gizli bir süreçtir: Arabuluculuk görüşmeleri sırasında sunulan bilgiler, belgeler ve sürece yönelik çözüm önerileri ile tekliflerin gizli tutulması zorunludur. Taraflar gizliliğin kaldırılmasını kararlaştırmadıkça gizliliğe riayet etmek yasal bir gerekliliktir ve gizliliğin ihlal edilmesi halinde cezai müeyyidesi yasada düzenlenmiştir.

Arabuluculuk tarafların eşit olduğu bir süreçtir:  Taraflar, sürecin tamamında eşit haklara sahiptir. Tarafların mesleklerinin, konumlarının, maddi durumlarının ve hatta hukuken haklı olup olmadıklarının önemi yoktur.